EVCİL HAYVANLAR VE İNSAN SAĞLIĞI

İnsanlar ve hayvanlar arasındaki ilişki insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır. İnsanların, hayvanlara yüklediği anlamlar zaman içinde farklılık göstermiştir. Başlarda hayvanlar; bir koruyucu, avlanma arkadaşı ya da dini bir motif iken; Rönesans dönemiyle birlikte insanların hayatlarında hayvanların rolü artmış ve evcil hayvanla beraber yaşamak yaygın hale gelmiştir. Günümüzde insanlar, evcil hayvanını ailenin bir ferdi olarak görmektedir.

İnsanlar ve evcil hayvanlar arasındaki ilişkinin oldukça önemli olması bu ilişkinin, psikolojinin de dahil olduğu birçok farklı alanda çalışılmasına yol açmıştır. Bu konuda yapılan çalışmaların çoğu; evcil hayvanların, bireylerin psikolojisi ve fiziksel sağlığına dair etkileri üzerinedir.

Evcil hayvanların psikolojik açıdan insanlar üzerindeki etkileri:

Evcil hayvan sahibi olmak, olumsuz duygu durumu azaltırken, olumlu duygu durumu arttırıp depresyon belirtilerini azaltmaktadır.

Evcil hayvanlar, insanlarla etkileşiminde rahatlatıcı ve güven sağlayıcı bir ortam oluşturmaktadır ve bireyler tarafından sunulan bakım ve ilgiye istekle karşılık vermekte; önemli bir insani ihtiyaç olan koşulsuz sevgiyi ve fiziksel temas ihtiyacını sahiplerine sunmaktadır.

Psikolojik rahatsızlıkların tedavisi için kullanılan terapi yöntemlerinden biri ‘’Hayvan Destekli Terapi (HDT)’’dir. Bu uygulama, eğlence amacı ile hayvanların kullanılmasından ziyade insana ilişkin problemlerin çözümünde uygulamalı bir bilim olarak kabul edilmekte ve dahası, diğer terapilere yardımcı olarak da kullanılabilen disiplinler arası bir yaklaşımdır.

Hayvan Destekli Terapi (HDT)’nin yaygın gelişimsel bozukluk, çocuk istismarı, yalnızlık duygusu, stres ve depresyon, afazi, şizofreni, demans ve alzheimer tedavilerinde olumlu etkileri olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur.

Bazı insanlar evcil hayvanlarını; yaşlılık dönemi için birer refakatçi olarak görmekte bazıları ise hayvanları, yalnızlıklarını gideren birer arkadaş olarak düşünmektedir.

Evcil hayvanların fiziksel açıdan insanlar üzerindeki etkileri:

Evcil hayvanlar ve insanlar arasındaki etkileşim nedeniyle bireyin kalp ritmini ve kan basıncını dengelediği ve hastalıklarla baş etmenin daha kolay olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur.

Özellikle hareketli evcil hayvanlara sahip olan bireyler, hayvanlarını gezdirmek, oyun oynamak ve beslenmesini sağlamak gibi fiziksel aktiviteler yapmaktadır. Bu durum da, evcil hayvanı olan bireylerin olmayanlara göre fiziksel aktivite konusunda daha az zorlanmalarına; bunun yanında özellikle köpek sahiplerinin, diğer evcil hayvan sahipleri ve evcil hayvanı olmayanlara göre daha fazla aktif olmalarına yol açmaktadır.

Bazı çalışmalarda, evcil hayvan sahibi olan yaşlıların, olmayanlara göre yıllık sağlık ziyaretlerine daha az gittikleri ve eğer hastanede yatarlarsa, yoğun bakım servislerinde daha az zaman geçirdikleri görülmüştür.

Görüldüğü üzere, evcil hayvanla kurulan ilişki, insanları psikolojik ve fiziksel açıdan olumlu yönde etkilemekte, hayatlarını daha güzel hale getirmektedir.

Kaynaklar:

Şahin, Ö. ve Kahya, Y. (2018). Evcil hayvana bağlanma ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Nesne, 6(12), 174-197.
Karasu, S., & Yalçınkaya Alkar, Ö. (2020). Evcil Hayvanını Kaybeden Bireylerin Yaşadıkları Yas Süreci İle İlgili Bir Nitel Araştırma. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 91(2). Doi:10.33188/Vetheder.646796
PAMUK, D. (2015). Yaşlı Bireylerin Yaşamında Evcil Hayvanların Rolü. Mediterranean Journal of Humanities, 2, 297-306. doi:10.13114/MJH.2015214573
Yeşilkayalı, E., & Ofluoğlu, A. (2018). Aile Değerlendirmelerinde Bir Alt Sistem Olarak Evcil Hayvan: Genel Bir. Turkish Studies, Social Sciences, 13(26), 203-1219. doi:10.7827/TurkishStudies.14501